Nogmaals het rookverbod in de horeca.

Andries de Vries uit Lelystad geeft eigenlijk alleen maar argumenten waar je het eens mee kunt zijn. Dat komt omdat hij natuurlijk opgelucht is als niet-roker, en blij is met elke vermindering van rook in zijn omgeving. Roken is slecht dat weet ik ook, en in deze tijd moet alles wat slecht is voor de gezondheid worden teruggedrongen. Neem bv. ook al die mensen met overgewicht, waaronder veel kinderen, en het alcoholprobleem dat van alle tijden schijnt te zijn. Ook moet het autorijden met veiligheidsvoorschriften omgeven worden en moeten we ons houden aan de verkeersregels.

Waar het mij echter, en met mij velen, over de schoenen loopt is de steeds groter wordende bedilzucht van de overheid. Ik schrijf dat toe aan vier dingen, die min of meer met elkaar samenhangen.

1. de golf van privatisering in het recente verleden

2. de steeds toenemende vrees voor aansprakelijkheid bij instanties en organisaties (waaronder de overheden zelf)

3. de toegenomen criminaliteit en oncontroleerbaarheid van grensverkeer en

4. de toegenomen politieke macht van pressiegroepen

Omdat ik roker ben ondervind ik de directe gevolgen van de regelzucht. Verder ben ik ook gastouder voor een jeugd-hulpverleningsinstantie. Daardoor word ik geconfronteerd met vele bezoeken van begeleidende mensen die meer bezig zijn met het invullen van formulieren en het maken van verslagen voor de overheid, dan met hulp-werkzaamheden. Zelf moet ik die verslagen ook invullen. Hetzelfde zie ik ook bij de instelling waar mijn verstandelijk gehandicapte broer woont. Aanleiding hiertoe zijn enkele voorvallen uit het verleden waarover nogal wat te doen is geweest in de politiek, en dus worden er nieuwe verantwoordingsregels gecreëerd.

Nu moeten we straks allemaal vingerafdrukken afstaan als we een paspoort aanvragen, die komen in een gigantische databank. Gelukkig zijn hier al juristen in het geweer gekomen. Op mijn werk, een HBO-instelling, worden we helemaal doodgeregeld. Docent ben je niet meer, je bent onderwijskundig medewerker (de woorden van een staatssecretaris). Als je vindt dat een werkstuk een 5 waard is en geen 6, moet je dat uitgebreid verantwoorden met procedures waar de student recht op heeft. Dus moeten de beoordelingen worden ingevuld op grote lijsten met nauw sluitende, gedetailleerde criteria, zogenaamde “scoring rubrics”. Niemand van mijn collega’s volgt die nauwgezet, omdat je dan een dubbele dagtaak hebt. Verantwoording geschiedt dan noodgedwongen achteraf als het nodig is.

We zien het ook in de taxiwereld. Ook daar wordt nu geroepen om meer en strengere regels, nadat het taxi-wezen eerst was geprivatiseerd, dwz aan de marktwerking overgelaten.

Kortom, nadat in de vijftiger en zestiger jaren de overheid, de vakbonden in de SER en enkele zeer grote (staats)bedrijven degenen waren die in dit land de lakens uitdeelden, is deze macht nu versnipperd over velen dankzij de privatisering en de pers die breed alle kleine en grote misstanden als rode-orenverhalen uitmeet. Nu geen krachtdadige overheid meer maar een parlement dat schijnt te bestaan bij gratie van de vele, vele vragen die individuele kamerleden stellen over wat er nu weer voor ergs is gebeurd. De vroegere pressiegroepen, die toendertijd als vervelende luizen in de pels werden gezien, zijn nu evenwaardig geworden aan de vele organen en instanties die de overheid als adviseur dienen. Zo ook de anti-rooklobby, die nu dus het horeca-rookverbod erdoor heeft gekregen. Rokers worden nu gezien als meelijwekkende verslaafden die hier en daar nog een hoekje mogen hebben, zelfs op de stations dienen zij zich in de open lucht te scharen rond speciale asbakken, zodat de rookhaters weten dat ze daar niet moeten komen.

Privatisering oké, maar de overheid blijft wel verantwoordelijk voor het welzijn van de burgers. Vandaar de berg regels die over ons wordt uitgestort, want de verzelfstandigde scholen, ziekenhuizen, zorg-instellingen en vervoersbedrijven moeten wel blijven doen waarvoor ze bestaan, en wel zo dat de rijken niet worden bevoordeeld. We krijgen dus nog meer regels, en nog meer medewerkers die daar formulieren en verslagen voor moeten invullen. Bestaande medewerkers let wel, want er mogen er niet meer bijkomen want dat is natuurlijk te duur. Daarnaast krijgt ook de individuele burger de regels voor zijn kiezen, want we moeten met ons allen gezonder gaan leven en er mogen niet teveel criminelen en illegalen het land binnenkomen. Het opengooien van grenzen dient de marktwerking, maar de ongewenste neven-effecten moeten met regels worden gedicht waar we allemaal last van hebben.

De regels die er van oudsher zijn blijven natuurlijk van kracht, zelden wordt er een regel afgeschaft. De regel die het roken verbiedt in alle horecagelegenheden heeft ertoe geleid dat ik alleen maar in een café of restaurant kom als dat niet anders kan, net zoals vroeger de niet-roker dat deed, en wat ik zie zijn verontschuldigende gezichten en opmerkingen van de horeca-eigenaar, die van alles doet om het “leed” te verzachten. Ik zie nog steeds niet in waarom een horeca-baas die geen personeel heeft, desalniettemin toch een rookverbod moet hebben in zijn café, uit concurrentie-overwegingen? Kom nou, dat is toch tegen de marktwerking?

Ik pleit niet voor een terugkeer naar een sterke alles omvattende overheid, met cafés en huiskamers die blauw stonden van de rook. Dat ik op school niet mag roken is alleszins begrijpelijk, ik ken de situatie van rokende leraren maar al te goed. Maar of het nu zó moet, dat is vragen om burgerlijke ongehoorzaamheid.

Tot slot nog twee voorbeelden van regels die zijn afgeschaft die ik mij voor de geest kan halen:

Uit de standaard-algemene politieverordening is sinds zo’n 25 jaar afgeschaft de regel dat paarden niet zichtbaar vanaf de openbare weg de liefde mogen bedrijven en ook is afgeschaft het verbod op religieuze processies buiten de traditioneel-katholieke provincies (zodat in Dokkum de Bonifatiusprocessie gehouden kan worden en de “stille omgang” in Amsterdam niet meer als een zwijgende stoet ’s nachts zonder enig vertoon hoeft plaats te vinden. Ik zou zeggen: noem mij eens een afgeschafte regel, waar heel veel mensen wat aan hebben, en die niet vervangen is door nieuwe regels die minstens even hinderlijk zijn. Misschien zijn die te vinden, maar het is zoeken als naar een regel in de Verzameling Koninklijke Besluiten.